آیاتی در باره تقوی

خداوند در آیه ۱۸ و ۱۹ سوره نحل در رابطه با نعمت‌هایی که به انسان‌ها و دیگر موجودات زنده داده، می‌فرماید «وَإِن تَعُدُّواْ نِعْمَةَ اللّه لاَ تُحْصُوها إِنَّ اللّه لَغَفُورٌ رَّحِيمٌ ﴿۱۸﴾، وَاللّه يَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ ﴿۱۹﴾؛ و اگر نعمت‌هاى خدا را شماره كنيد آن‌را نمی‌‏توانيد بشماريد قطعاً خدا آمرزنده مهربان است(۱۸) و خدا آنچه را كه پنهان می‌‏داريد و آنچه را كه آشكار می‌‏سازيد، می‌داند».

منظور خداوند در آیه ۱۸ فقط نعمات مادی نیست، بلکه نعمات معنوی را نیز در بر می‌گیرد، این درحالی‌است که اگر فقط بخواهیم نعمات مادی را که در ذهن داریم بشماریم خیلی زیاد هستند، مانند انواع میوه‌ها و رنگ‌های آن‌ها، انواع سبزی‌ها و انواع خوراکی‌ها و ... .

نعمات معنوی نیز خیلی زیاد هستند، یکی‌از نعمات معنوی و گنجینه بسیار بزرگی که در اختیار ما و شما قرا گرفته، قرآن، نهج‌البلاغه، صحیفه سجادیه و خیلی‌از کتاب‎های دیگر است که بزرگان دین آن‌ها را تألیف کرده‌اند.

باید توجه داشت که خوبی‌ها، بدی‌ها را از بین می‌برد و برعکس آن نیز وجود دارد که بدی‌هایی، خوبی‌ها را از بین می‌برد، خداوند می‌گوید حواستان باشد خدایی که این نعمات را به شما داده است، آنچه را که شما از اسرار و درون‌تان است و به کسی نمی‌گویید، خبر دارد، بنابراین اگر خداوند را همواره شاهد و ناظر بر اعمال خودمان بدانیم رفتار ما تغییر کرده و متفاوت می‌شود.

خداوند متعال ما را خلق کرده، خودش می‌داند چه چیزی برای ما خوب و چه چیزی برای ما بد است، خداوند در سوره نحل مرگ ظالمان و متقین را بیان کرده و در آیه ۲۸ سوره مبارکه نحل در رابطه با مرگ ظالمان می‌فرماید «الَّذِينَ تَتَوَفَّاهمُ الْمَلائِكَةُ ظَالِمِي أَنفُسِهمْ فَأَلْقَوُاْ السَّلَمَ مَا كُنَّا نَعْمَلُ مِن سُوءٍ بَلَى إِنَّ اللّه عَلِيمٌ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ؛ همانان كه فرشتگان جان‌شان را می‌گيرند در حالى‌كه بر خود ستم‌كار بوده‌‏اند پس از در تسليم درمی‌آيند و می‌گويند ما هيچ كار بدى نمی‌کرديم آرى خدا به آنچه می‌كرديد داناست».

این افراد زمانی‌که فرشتگان می‌خواهند جانشان را بگیرند، می‌گویند که کار بدی انجام نداده‌اند و می‌خواهند روی کارهای خودشان سرپوش بگذارند، درحالی که خداوند متعال همه چیز را در رابطه با آن‌چه که آشکار یا نهان می‌کنند، می‌داند.

وقتی انسان‌ها در دنیا تقوا دارند، از آن‌ها پرسیده شود که در دنیا چه دیدید پاسخ می‌دهند خیر، در برزخ چه دیدید می‌گویند خیر، آن‌ها افرادی هستند که به برکات و نعمات الهی شاکر هستند و خداوند تبارک و تعالی در رابطه با این افراد در آیه ۳۰ سوره مبارکه نحل می‌فرماید: «وَقِيلَ لِلَّذِينَ اتَّقَوْاْ مَاذَا أَنزَلَ رَبُّكُمْ قَالُواْ خَيْرًا لِّلَّذِينَ أَحْسَنُواْ فِي هذِه الدُّنْيَا حَسَنَةٌ وَلَدَارُ الآخِرَةِ خَيْرٌ وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِينَ؛ و به كسانى‌كه تقوا پيشه كردند گفته شود پروردگارتان چه نازل كرد مى‌گويند خوبى براى كسانى‌كه در اين دنيا نيكى كردند پاداش نيكويى است و قطعاً سراى آخرت بهتر است و چه نيكوست ‏سراى پرهيزگاران».

مرگ متقین با مرگ ظالمین متفاوت است، خداوند در آیه ۳۱ سوره مبارکه نحل به بهشتی که جزای متقین است اشاره کرده و می‌فرماید: «جَنَّاتُ عَدْنٍ يَدْخُلُونَها تَجْرِي مِن تَحْتِها الأَنْهارُ لَهمْ فِيها مَا يَشَآؤُونَ كَذَلِكَ يَجْزِي اللّه الْمُتَّقِينَ؛ بهشت‌هاى عدن كه در آن داخل می‌شوند رودها از زير درختان آن‌ها روان است در آنجا هر چه بخواهند براى آنان فراهم است‏، خدا اين‌گونه پرهيزگاران را پاداش می‌دهد».

خداوند بهشت را به پاس تقوا می‌دهد، تقوایی که همه ما آن‌را می‌شناسیم و بارها و بارها نام آن‌را شنیده‌ایم اما در عمل یک پایمان می‌لنگد، این درحالی است که هرچه تقوای ما قوی‌تر باشد، نمازهای بهتری داریم.

مأموریت ما در دنیا این است که به درجاتی از حیات طیبه برسیم، درجات حیات طیبه به درجات تقوای ما وابسته است، لذا در این دنیا شیطان همه کاری را انجام می‌دهد که انسان به تقوا نرسد.

خداوند در آیه ۳۰ سوره مبارکه نحل جایزه متقین را بیان کرده و می‌فرماید: «وَلَنِعْمَ دَارُ الْمُتَّقِينَ» و در آیه ۳۱ همان سوره می‌فرماید: «كَذَلِكَ يَجْزِي اللّه الْمُتَّقِين».

بیش‌از ۳۰۰ آیه در قرآن کریم داریم که واژه تقوا در آن‌ها به‌کار رفته است، مفهوم تقوا در خیلی از کارهاست و همین‌که خداوند در یک آیه انسان را به انجام کاری تشویق یا از انجام کاری نهی کرده، همان مفهوم تقواست.

نوع مرگ متقین در آیه ۳۲ سوره مبارکه نحل آمده که می‌فرماید: «الَّذِينَ تَتَوَفَّاهمُ الْمَلآئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمُ ادْخُلُواْ الْجَنَّةَ بِمَا كُنتُمْ تَعْمَلُونَ؛ همان كسانى‌كه فرشتگان جان‌شان را در حالى‌كه پاكند می‌‏ستانند و به آنان می‌‏گويند درود بر شما باد به پاداش آنچه انجام می‌‏داديد به بهشت درآييد»، بنابراین فردی‌که تقوا دارد، آن باشکوه مردن متقین، امتیازات متقین و ثمره تقوا را نه‌تنها در دنیا دارد و دنیا برای او بهشت است، بلکه زمان مرگ نیز مصداق آیه بالاست.

آنچه باید مدنظر باشد این است که چگونه زنده ماندن و چگونه زندگی کردن خیلی مهم است،  این مهم است که ما زندگی‌مان را چگونه رقم بزنیم، در زندگی برخی از چیز‌ها مانند آب‌وهوا، محل دنیا آمدن، خانواده و شکل صورت در دست ما نیست، اما این‌که دل‌مان چگونه باشد، قلبمان نورانی باشد و رفتار و گفتارمان درست باشد، در دستان خودمان است، ما هستیم که برنامه‌ریزی کرده و رفتار می‌کنیم.

اگر درست و مهدوی زندگی کنیم و در زمان ما ظهور اتفاق بیافتد عمری هزار ساله خواهیم داشت، اگر درست زندگی کنیم و زمان حیات ما ظهور اتفاق نیفتد خداوند به ما این اجازه را می‌دهد که در زمان ظهور رجعت کنیم.

در سوره نحل آیات زیبای زیادی در رابطه با مهدویت و آیات کاربردی در زندگی وجود دارد، اگر در آیات قرآن دقت کرده و آن‌ها را جمع‌بندی کنیم به یک فضای صراط مستقیم می‌رسیم، تمام فلش‌های قرآن در محور یک آیه است، آیات عزا، آیات بهشت، کاربردی و ... همه و همه ما را به صراط مستقیم دعوت می‌کند.

ما در نمازهای یومیه هدایت به صراط مستقیم را از خداوند درخواست می‌کنیم، لذا هرچه نماز ما با خلوص نیت و حضور قلب بیشتری باشد، انرژی بیشتری را کسب می‌کنیم.

ما در نمازهای یومیه می‌گوییم «اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ»، یعنی خدایا ما را ببر، ما که نمی‌توانیم راه را پیدا کنیم، درست است که ظاهراً ما خودمان دور یکدیگر جمع شده‌ایم اما این‌ها همه از قدرت خداوند است، و ما در نماز از خداوند می‌خواهیم ما را به راهی که کل انبیاء و اولیاء به آن مسیر رفته و هدفشان هدایت مردم به این راه بوده، ببرد.

ظهور نیز به این موضوع برمی‌گردد که انسان‌ها در صراط مستقیم به «صِرَاطَ الَّذِينَ أَنعَمتَ عَلَيهمْ غَيرِ المَغضُوبِ عَلَيهمْ وَلاَ الضَّالِّينَ»، برسند.

یاداشت: فاطمه قربانی، کارشناس مذهبی